conversations en lingala


Expressions

Lingala Nakutanaki na mwasi moko boye (nakoutanaki na moissi
mòkò boyé)
Sens littéral nakutanaki = j’ai rencontré, na = avec, mwasi = femme, moko = un, une; boye = comme ça
Traduction J’ai rencontré une femme (comme ça)

Lingala Kala! (kala)
Sens littéral kala = ancien, jadis, longtemps
Traduction Ça date !/Ça fait longtemps (qu’on s’est pas vu)!

Lingala elamba ya kala (éla-mba ya kala)
Sens littéral elamba = vêtement, ya = de, kala = ancien
Traduction vêtement démodé

Lingala Baleki lofundu mingi (baléki lofou-ndou mi-ngui)
Sens littéral  baleki = ils depassent, lofundu = arrogance, mingi = beaucoup
Traduction Ils se la racontent trop

Lingala Mibali nyonso bazali ndenge moko (mibali nyò-nssò bazali
ndéngué mòkò)
Sens littéral mibali = les hommes, nyonso = tous, bazali = ils sont, ndenge = manière, moko = un, une
Traduction Les hommes sont tous les mêmes

Lingala Nazali kaka na maboko mibale (nazali kaka na makò miba)
Sens littéral nazali na = j’ai, kaka = seulement, que; maboko = mains, mibale = deux
Traduction J’en ai que deux mains

Lingala Ozalaka wapi? (ozalaka oipi)
Sens littéral ozalaka = tu es (habitude), wapi = où
Traduction T’habites où?

Lingala Nazali mwana ya Congo! (nazali moi-na ya Co-ngo)
Sens littéral nazali = je suis, mwana = enfant, ya = de, du; Congo
Traduction Je suis congolais!

Lingala Nakoluka lisusu nini, nakoka (nakolouka lissoussou nini, nakoka)
nakoluka = je chercherai, lisusu = encore, nini = quoi, nakoka (
Traduction Que chercher d’autre, je suis comblé

Lingala Moto/Mutu moko te azalaki kuna! (moto/moutou mòkò tè azalaki kouna)
moto/mutu = personne, moko = un, une; te = pas, azalaki = il, elle était; kuna = là-bas
Traduction Personne était la-bas!

Lingala Ata mokolo moko te (ata mokòlò mòkò tè)
Sens littéral ata = même, mokolo = jour, moko = un, une; te = pas
Traduction En aucun jour

Lingala Kosakana na nga/ngai te! (kossakana na nga/nga-i )
Sens littéral kosakana = jouer, na = avec, nga/ngai = moi, te = pas
Traduction Fais pas le malin avec moi! (joue pas avec moi)

Lingala Abimi mwa moke (abimi moi mo)
Sens littéral abimi = il, elle est sorti(e), mwa/mua = un peu, moke = petit
Traduction Il, elle est sorti(e) faire un petit tour

Lingala Kopesa mbote (kossa mbòtè)
Sens littéral kopesa = donner, mbote = salut
Traduction saluer

Lingala Kopesa mbote ya litama (kossa mbòtè ya litama)
Sens littéral kopesa = donner, mbote = salut, ya = de, litama = joue
Traduction Faire la bise (embrasser)

Lingala Kopesa mbote ya liboko (kossa mbòtè ya likò)
Sens littéral kopesa = donner, mbote = salut, ya = de; liboko = main
Traduction Serrer la main

Lingala Natondi bino botondi (natondi bino boto-ndi)
Sens littéral natondi = je suis rassasié, bino = vous, botondi = remerciement
Traduction Je vous remercie


Quelques « indispensables »

Mot Décomposition Signification
Expressions en Lingala Sens littéral (mot par mot) Traduction
Mbote! (mbòtè) Mbote = salut Bonjour!/Bonsoir!
Melesi! (mèlèssi) Merci!
Moto moindo/mutu mwindu (moto mo-i-ndo/moutou mou-i-ndou) Moto/mutu = personne,
moindo/mwindu = noire
Un noir, une noire
Mondele (mo-ndèlè) Un blanc, Une blanche
Likambo te!/likambu te
(lika-mbo /lika-mbou )
Likambo/likambu =problème,
tè = pas
De rien!
Tikala malamu/botikala
malamu (tikala malamou/
botikala malamou)
Tikala = reste, malamu = bien/botikala = restez, malamu = bien Au revoir!
kende malamu/bokende
malamu (kèndè malamou/
bondè malamou
Kende = part, malamu = bien/
bokende = partez, malamu =
bien
Au revoir!
(dit par la personne qui reste)
Limbisa ngai!/Limbisa nga!
(li-mbissa nga-i/li-mbissa nga)
Limbisa = pardonne, excuse;
ngai/nga = moi
Excuse moi!/Pardonne
moi!
Pesa ngai/Pesa nga (péssa
ngai/péssa nga)
Pesa = donne, ngai/nga = moi Donne moi…
(N)kombo na yo nani?
((n)ko-mbo na yo nani)
(N)kombo = nom, na yo = ton,
nani = qui
Quel est ton nom?
(N)kombo na ngai/nga
((n)ko-mbo na ngai/nga)
(N)kombo = nom, na ngai/nga
= mon
Mon nom est…
Ozali malamu?/Oza malamu? (ozali malamou/oza malamou) Ozali/oza = tu es, malamu =
bien
Comment ça va?
Nazali malamu/Naza malamu (nazali malamou /naza malamou) Nazali/naza = je suis, malamu = bien Je vais bien
Sango nini? (sango nini) Sango = nouvelle, nini = quoi Quoi de neuf?
Sango te! (sango ) Sango = nouvelle, te = pas Rien! (tout va bien)
Ndenge nini? (ndéngué nini) Ndenge = manière, façon; nini = quoi Comment ça va?
Eloko nini oyo ou wana?
nini o-yo ou oina)
Eloko = chose, nini = quoi, oyo = ce ci, wana = ce là Qu’est-ce que c’est?
Nani wana? (nani oina) Nani = qui, wana = ce là Qui est-ce?

Exercices: 

Traduire

Le pendu !